عبارت فوق، دیدگاه مشترك شركت كنندگان در نخستین میزگرد 'رسانه ها و انتخابات' به میزبانی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) دفتر استان قم بود.

حجت الاسلام 'صادق گلزاده' مدیر اطلاع رسانی و مشاركت های مردمی دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم ، 'مرتضی داستانی' مدیرمسوول روزنامه سراسری 19 دی، 'محمد مهدی صادقی' استاد دانشگاه قم ، 'احمد استاد جعفری' استاد دانشگاه پیام نور و 'محمد سلطانمرادی' رییس خبرگزاری جمهوری اسلامی مركز قم در این میزگرد حضور داشتند.

شركت كنندگان در این میزگرد در آستانه انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی نقش انكارناپذیر رسانه ها در ارتقای فرهنگ سیاسی، افزایش مشاركت های عمومی، ایجاد شور و نشاط، افزایش امید در جامعه و نهایتا حضور آگاهانه و استوار در عرصه های مختلف بوِیژه انتخابات را یادآور شدند.

شركت كنندگان در این میزگرد براین نكته هم نظر شدند كه در شرایط كنونی، رسانه ها و مطبوعات باید با ترسیم مسیری سالم برای تصمیم گیری ، فضای مناسبی برای مشاركت آگاهانه مردم فراهم كنند.

در این میزگرد ، دیدگاه های متنوعی در باب رسانه و انتخابات بیان شد كه خلاصه این مباحث از این قرار است:

** عوامل مشاركت مردم در انتخابات چیست؟

- مرتضی داستانی: عوامل حضور مردم پای صندوق های رای را نمی توان در یك عامل خلاصه كرد. شاید نخستین عامل، شناخت وظیفه و حس مسوولیت پذیری است و مسوولان باید با بهره گیری از تمامی امكانات به شهروندان توجه دهند كه حضور آنها در انتخابات بسیار حائز اهمیت است.

- حجت الاسلام گلزاده: رسانه ها بخشی جدایی ناپذیر از زندگی مردم هستند و به عنوان یكی از ابزارهای فراگیر و گسترده در پررنگ و كمرنگ شدن حضور مردم در انتخابات نقش مؤثر و تعیین كننده دارند. از این رو، علاوه بر توجه به كاركردهای مثبت و سازنده آن در توسعه سیاسی جوامع، باید با تدوین راهبردها و سیاستگذاری مناسب، به منظور تقویت مبادلات فرهنگ اسلامی ـ بومی، در تقویت و رشد رفتار انتخاباتی شهروندان گام برداشت و توسعه سیاسی در رفتار انتخاباتی را به نسل های آینده منتقل كرد. رسانه ها و مطبوعات باید با ترسیم مسیری هموار برای تصمیم گیری مردم و به وجود آوردن زمینه ای پرنشاط برای ورود مردم در انتخابات تلاش كنند. در این شرایط، مردم با شناخت دقیق نمایندگان اصلح را انتخاب می كنند كه نتیجه مثبت آن به استان و در سطح كلان به كشور خواهد رسید. رسانه ها باید با پرهیز از افراط و تفریط، حریم ها را حفظ و اصول بی طرفی را رعایت كنند تا در پرتوی اطلاع رسانی مناسب آنها مجلسی قوی با حضور نمایندگانی دلسوز كه دغدغه آنان رفع مشكلات مردم است، تشكیل شود.

** رسالت مطبوعات در برگزاری انتخابات

- صادقی: از آنجایی كه مطبوعات نقش خود را در اطلاع رسانی و آگاهی بخشیدن در كل جامعه و برای همه اقشار ایفا می كنند، لاجرم باید به دور از سیاسی بازی و جناح بندی های رایج به انعكاس و معرفی واقعیت ها بپردازند در غیر اینصورت ممكن است نتیجه آن منجر به انتخاب افراد غیر اصلح شود و روانه كردن نامزد غیر اصلح به مجلس اثرات زیانباری را برای جامعه به همراه خواهد داشت. وظیفه اصلی مطبوعات در انتخابات معرفی نامزدها و سوابق و عملكرد و خط فكری آنان بمنظور آگاهی بخشیدن به مردم است و اگر محاسن كاندیداها بازگو می شود و نقاط قوت و روشن آنان مطرح می شود، باید در كنار آن نقاط ضعف و تاریك آن نیز گوشزد شود كه اصل بی طرفی رعایت شده باشد تا مردم با آگاهی و اختیار، انتخاب خود را انجام دهند؛ نه با تحمیل یا تعریف و تمجید بیش از حد و یا با تخریب و ترهیب. باید نامزدها آنگونه كه هستند به جامعه معرفی شوند تا مردم با انتخاب صحیح زمام امور را به دست افرادی بسپارند كه پاسدار حریم ارزش های مقدس كشور و هنجارهای اجتماعی در جامعه باشند.

- استاد جعفری: رسانه ها به همان اندازه كه نقش تعیین كننده و مثبت در مشاركت های سیاسی دارند ممكن است پیامدهای منفی نیز داشته باشند. به عنوان مثال، انتشار وعده های دست نیافتنی برخی نامزدها بدبینی مردم را به دنبال داشته باشد؛ لذا اطلاع رسانی صحیح و واقع گرایانه باید مدنظر رسانه قرار گیرد كه عواقب ناخوشایندی را برای جامعه به همراه نداشته باشد.

** بایدها و نبایدها در تبلیغات انتخاباتی

- داستانی: افرادی كه شایستگی دارند اما از قبل سمتی نداشته اند فرصت زیادی برای تبلیغات و شناساندن خود به مردم ندارند اما كسانی كه در دوره های قبل نامزد یا دارای سمت های خاصی بوده اند از مزیت شهرت جهت كسب آرا استفاده می كنند اما افراد ناشناخته،عملا نمی توانند در درون افكار عمومی نفوذ پیدا كنند و دیدگاه های آنان بازخوردی پیدا نمی كند. این افراد تنها گرم كننده تنور انتخاباتی هستند و این به این معنا است كه فرصت تبلیغاتی یكسانی برای همه كاندیداها فراهم نیست .

- حجت الاسلام گلزاده: كسانی كه درگذشته دارای مسوولیت یا نمایندگی دوره های قبلی مجلس بوده اند می توانند از این موقعیت به عنوان یك برگ برنده به درستی استفاده كنند و این به معنای بی عدالتی نیست، بلكه بدان معنا است كه این افراد مورد آزمون قرار گرفته اند. افرادی كه نزد عامه مردم شناخته شده نیستند، شاید هنوز حضور در مجلس برای آن ها زود باشد. جهت شناخت نامزدهای انتخاباتی، رسانه ها و احزاب و گروه های مرجع به همراه معتمدان محلی می توانند شهروندان را یاری كنند. این كه شهروندان بخواهند مستقیما نامزدها را بشناسند این امر از طریق مطبوعات در شرایط مناسب و سالم امكان پذیر است .

** تبلیغ و ضرورت ها

- داستانی: جلوگیری از تبلیغات سنگین موجب سردی انتخابات و كم شدن شور انتخابات می شود؛ زیرا با چند جزوه و تراكت های كوچك نمی توان در شهرهای بزرگ كاری از پیش برد. مشكل دیگر در این عرصه این است كه 90 درصد رسانه های كشور دولتی و 10 درصد خصوصی است. رسانه های دولتی به لحاظ قانونی نمی توانند در زمینه تبلیغات نقشی ایفا كنند. نیمی از رسانه های خصوصی نیز وابسته به گروه خاصی هستند و لذا فرصت تبلیغات در رسانه ها بسیار اندك است. به خصوص، این سردی زمانی تشدید می یابد كه رقابت های جناحی نیز به حداقل كاهش یابد. در خنثی سازی توطئه های دشمنان پشتیبانی مردم و حضور در انتخابات موثرتر از تجهیزات نظامی است و و مردم باید بدانند شركت در انتخابات یك وظیفه ملی و شرعی است و باید به سمت حضور حداكثری حركت كنیم.

- گلزاده: اگر شخصی مستقل، امكان تبلیغ نداشته باشد و سرمایه داری نیز پشت سر او نایستاده باشد باید از طریق فرهنگسازی و از طریق مطبوعات به تبلیغات بپردازد تا از هرگونه تشریفات و نفوذ سرمایه داران در مجلس جلوگیری شود. در شرایطی كه ما در تحریم اقتصادی هستیم نامزدها نباید با تكیه بر قدرت مالی خود یا حامیانشان به مجلس راه پیدا كنند كه این امر اسراف است و اسراف مخالف آموزه های دینی ما است. نامزدها با صداقت خود را به مردم معرفی كنند اما گاهی شاهد هستیم در تبلیغات برخی از نمایندگان حرف های بزرگی زده می شود كه اگر تمام قدرت كشور هم جمع شود از عهده تحقق وعده بر نمی آید كه این وعده های دروغین ، غیر اخلاقی و غیر عقلانی است و داوطلبان باید از آن ها پرهیز كنند. مسوولان اجرایی باید با رفتارهای ناسالم برخورد كنند و نظارت كاملی بر رفتار انتخاباتی آن ها داشته باشند. آگاهی مردم با شفاف سازی و اطلاع رسانی به موقع و صحیح بالا ببرند كه در این فضای انتخاباتی مردم با انتخاب سالم ترین فرد درس عبرتی به متخلفین خواهند داد.

*** راهكارهای گرم شدن تنور انتخابات

- داستانی: برگزاری مصاحبه های چالشی جدی با نامزدها علاوه بر اینكه تبعیض های تبلیغاتی را جبران می كند ، گرم كننده فضای انتخاباتی نیز می شود. رسانه های خبری واسطه اصلی میان سیاستگذاران و توده مردم هستند. رسانه ها توده ها را بسیج می كنند تا اندیشه های جدید و تكنیك های مدرن را بپذیرند. وظیفه دشوار رسانه ها این است كه ساختار سیاسی با ثبات و پایداری را بنا كنند كه در آن ساختار، محیط اجتماعی همگون و شایسته ای پدید آید و آن نیز به گسترش توسعه ملی سرعت دهد. در این ارتباط وظیفه رسانه های گروهی، متحد كردن همه مردم كشور و تشویق و واداشتن آنان به مشاركت در امور سیاسی مانند انتخابات است. مطبوعات و رسانه ها باید پیام مردم را به گوش مسوولان برسانند و پل ارتباطی مردم و مسوولان باشند. رسانه ها باید كارگاه وجدان عمومی و انتقال دهنده مطالبات مردمی باشند .

- استاد صادقی: یكی از وظایف رسانه ها این است كه واقعیت های سیاسی و اجتماعی را به درستی به تصویر بكشند. ایفای نقش وجدان جمعی مستلزم این است كه رسانه ها بتوانند تمام نظام اجرایی را نقد كنند، زیرا انتقاد سازنده با رفع خطا و اجرای درست امری سازنده است و می تواند در نهایت گرمابخش تنور انتخابات باشد. نقش رسانه ها هدایت و تاثیرگذاری بر افكار عمومی، ساختن ایدئولوژی و فرهنگ توده ای، پرورش شهروندانی نقاد و ایجاد همبستگی اجتماعی در جامعه ای باز و كثرت گرا است.

- استاد جعفری: رسانه ها در زمره نهادهای مدنی بشمار می آیند و نقش مهمی در موفقیت فرایندهای مدنی و دموكراتیك دارند. رسانه ها صرفا نقش مثبت در این پروسه ندارند، بلكه به همان میزانی كه این نقش را دارند از نقش منفی هم برخوردار هستند.

** كاركردهای مطبوعات در انتخابات

- صادقی: مطبوعات در كشور ما به طور همزمان دو نقش اصلاحی و تخریبی را بازی می كنند كه البته در كشور های دیگر نیز این امر صادق است. این نقش ها را می توان در سه مرحله زمانی قبل از برگزاری انتخابات و در جریان تبلیغات نامزدها، روز برگزاری انتخابات و بالاخره پس از برگزاری انتخابات و اعلام نتایج، برجسته ساخت. با توجه به واقعیت های كنونی می توان در این مراحل، مهمترین نقش تخریبی رسانه ها در شایعه پراكنی، تخریب نامزدهای مخالف، توصیف بیش از حد از نامزدان موافق، زیر سوال بردن اصل انتخابات، اتهام وارد كردن به مسئولان برگزاری انتخابات و بزرگ ساختن چالش ها خلاصه می شود.

- استاد جعفری: رسانه ها نقش های مثبت بسیاری در انتخابات دارند كه از آن جمله می توان به اطلاع رسانی دقیق و بموقع از جریان برگزاری انتخابات، تشویق مردم به مشاركت، معرفی نامزدهای انتخابات به مردم، برجسته كردن اهمیت انتخابات برای مردم، تاكید بر انتخاب چهره های ملی و علمی، انتقاد سالم از مسئولان برگزاری انتخابات، تاكید ویژه بر سهم زنان ، كم ارزش جلوه دادن چالش ها بر سر راه برگزاری انتخابات و امیدوار ساختن مردم اشاره كرد.

** نقش رسانه در افزایش مشاركت مردمی

- گلزاده: اساساً از رسانه‌ها به‌عنوان ركن چهارم دموكراسی یاد می‌شود؛ ركنی كه از یك طرف با مردم و از سوی دیگر با حكومت در ارتباط است. نقش رسانه‌ها در مشاركت از این منظر معنا پیدا می‌كند.

برای ایجاد مشاركت لوازم گوناگونی نیاز است از جمله این لوازم، ابتدا موضوع یا محملی خاص برای مشاركت، دوم كارگزاران و متولیان مشاركت یعنی كسانی كه برای مشاركت برنامه‌ریزی و سازماندهی می‌كنند. سوم شهروندان و در آخر كانال‌های اتصال بین كارگزاران و شهروندان است كه این كانال‌ها در مشاركت‌های گسترده و نوین رابط رسانه‌ها هستند. اگر مطبوعات پیام را به درستی انتقال دهند آثار و بركات آن را به زیبایی در كار خود خواهند دید. یكی از شاخص های كلیدی انتخاباتی امیدآفرینی و نشاط آفرینی در جامعه است و رسانه ها باید از سیاه نمایی و مایوس كردن مردم بپرهیزند كه این امر به نفع هیچ كس نیست. اطلاع رسانی به مردم وظیفه رسانه ها است و باید در انتخاب اصلح مردم را یاری دهند. دست اندركاران مطبوعات ضرورت ها و گفتنی های انتخابات و ظرفیت های قانونی را منعكس كنند و به باز خوانی مجدد ضرورت انتخاباتی بپردازند. اخلاق انتخاباتی یكی دیگر از ضروریاتی است كه باید به آن توجه شود رسانه ها در قالب مصاحبه ها ، میزگرد های چالشی و مقاله های متعدد در امر انتخابات وارد شوند و در این میان اصول و آداب لازم را رعایت كنند.

8131**556**2026