زمان رسمی تبلیغات نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری روسیه كه چهاردهم اسفندماه برگزار می شود در دوازدهم اسفندماه پایان یافت و مرحله سكوت در این انتخابات نیز از نهم اسفندماه آغاز شده بود.

بر اساس اعلام كمیسیون مركزی انتخابات روسیه، تا ساعت 21 چهاردهم اسفندماه انجام هر گونه نظرسنجی و پیش بینی درباره انتخابات ریاست جمهوری و انتشار نتایج آن در رسانه های خبری و پایگاه های اینترنتی این كشور ممنوع است.

در روسیه 23 سازمان و مركز نظرسنجی و افكارسنجی عمومی در سطح فدرال و منطقه ای در امر انتخابات فعالیت می كنند.

این در حالی است كه به نوشته نهم اسفندماه تارنمای 'صدای روسیه'، 'در روز رای گیری مركز مطالعه نظرات اجتماعی سراسر روسیه از رای دهندگان درباره نتایج انتخابات نظرسنجی می كند'.

صدای روسیه افزود: هم میهنان رای دهنده به صورت داوطلبانه می توانند فرم های نظرسنجی را پر كنند و بنویسند به چه كسی رای داده اند و سپس آن را در صندوق بیندازند. در روش جدید نیازی نیست كه رای دهنده با صدای بلند در مورد انتخاب خود صحبت كند.

از سوی دیگر، همه دفترهای انتخاباتی به دوربین مجهز هستند و هر كاربر اینترنتی می توان بطور زنده روند انتخابات را ببیند.

این تصمیم، در پی بروز تنش ها و اعتراض های پس از برگزاری انتخابات دومای روسیه درباره تقلب های صورت گرفته اتخاذ شد.

به گزارش تارنمای روسی 'گازیتا'، نهم دی ماه یك منبع نزدیك به ستاد انتخاباتی 'ولادیمیر پوتین' نخست وزیر روسیه، گفت: پیروزی نخست وزیر نباید به اپوزیسیون شانسی برای زیر سوال بردن نتایج انتخابات بدهد تا تظاهرات اعتراضی جدیدی رخ دهد. نصب دوربین در حوزه های انتخاباتی و بكارگیری صندوق های شفاف متوجه همین قضیه است.

بجز پوتین كه رهبر حزب حاكم 'روسیه واحد' است، 'گنادی زوگانف' رهبر حزب 'كمونیست روسیه'، 'سرگئی میرونف' رهبر حزب 'روسیه عادل'، 'ولادیمیر ژیرینفسكی' رهبر حزب 'لیبرال دموكرات روسیه' و 'میخاییل پروخوروف' سرمایه دار روس، نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری روسیه هستند.

** نگرانی از اعتراض های مشابه با تظاهرات پس از انتخابات دوما

-----------------------------------------------------------------------

انتخابات سیزدهم آذرماه دومای روسیه منجر به پیروزی حزب روسیه واحد شد كه 238 كرسی از 450 كرسی نمایندگان این مجلس را با لحاظ افت 13 درصدی آرای خود، به دست آورد.

حزب كمونیست روسیه، روسیه عادل و لیبرال دموكرات كه هر كدام به ترتیب 92، 64 و 56 كرسی از جمله 77 كرسی از دست رفته حزب حاكم را به دست آوردند، میزان آرای رقیب اصلی خود را بسیار كمتر از میزان اعلام شده برآورد كردند.

از سوی دیگر، سه حزب 'یابلوكا'، 'میهن‌پرستان' و 'راستگرا' نیز كه به دلیل كسب كمتر از هفت درصد مجموع آرا، از راه‌یابی به مجلس بازماندند و در كنار احزابی كه بر اساس قانون جدید احزاب روسیه، قادر به رقابت در این انتخابات نبودند، به اعتراض‌هایی روی آوردند كه مدت‌ها به خبر نخست غول‌های رسانه‌ای غرب تبدیل شد؛ چرا كه این تظاهرات برای نخستین بار پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال 1370 در چنین حجمی رخ می‌داد.

استفاده از شعارهایی با مضمون مخالف با پوتین و حتی بكارگیری كاریكاتورهایی از او در این اعتراض ها، به هر حال مخالفت بخشی از جامعه امروزی روسیه را با ریاست جمهوری دوباره رهبر 59 ساله حزب روسیه واحد نشان می دهد كه از سال 1379 تا 1387 بر مسند ریاست جمهوری و از آن زمان تاكنون نخست وزیری تكیه زده است.

حتی به گزارش هفتم اسفندماه تارنمای شبكه خبری پرس تی. وی، بیش از 30 هزار نفر با گرفتن دست‌های یكدیگر، زنجیره انسانی 16 كیلومتری در جاده 'گاردن رینگ' در مركز مسكو تشكیل دادند. بسیاری از آن‌ها نوار‌های سفیدرنگی را به نماد برگزاری تظاهرات مسالمت‌آمیز علیه پوتین، روی لباس خود نصب كرده بودند.

در همین روز طرفداران پوتین نیز تظاهراتی را موسوم به 'پوتین همه را دوست دارد' برگزار كردند.

فاش شدن اسناد و ایمیل های ارسالی از سوی دولت های غربی بویژه آمریكا به رهبران روسی مخالف و نقش آنان در شكل دهی و تداوم ناآرامی ها، واكنش های منفی سیاستمداران روس را به دنبال داشت.

از سوی دیگر، اظهارات مقام های آمریكایی نیز صدای روس ها را درآورد. در پی اظهارات 'هیلاری كلینتون' وزیر امورخارجه آمریكا، مبنی بر بروز تقلب در انتخابات دومای روسیه، نخست وزیر روسیه وی را به تحریك و حمایت از معترضان در این كشور متهم كرد.

همچنین به گزارش پانزدهم آذرماه خبرگزاری فرانسه، 'دمیتری مدودیف' رییس جمهوری روسیه، درباره هرگونه انتقاد در مورد سیستم سیاسی كشور خود، به غرب هشدار داد و گفت: نظارت آنان بر انتخابات امری جداگانه است؛ اما كیفیت نظام سیاسی روسیه، به آنان ربطی ندارد.

دیدار بیست و ششم دی ماه 'مایكل مك‌فول' سفیر آمریكا در مسكو، به همراه 'ویلیام برنز' معاون ارشد وزیر امورخارجه آمریكا، با برخی سران مخالف دولت روسیه آتش دیگری بر احساس نارضایتی مقام های كرملین زد.

البته وی این دیدار را بخشی از برنامه 'تعامل دوسویه' واشنگتن با مسكو توصیف كرده و افزوده بود: همانطور كه 'باراك اوباما' رییس جمهوری آمریكا، طی سفر سال 1388 خود به مسكو این كار را كرده بود، تمامی مقام‌های بلندپایه آمریكا كه به روسیه می‌روند، با هر دو طرف مقام‌های دولتی و رهبران جامعه مدنی ملاقات می‌كنند.‌

مك فول پنجم بهمن‌ماه نیز به روزنامه روسی 'كامرسانت' گفت: به عنوان یك ساختار دولتی تلاش كردیم ساز و كار و بستری را برای همكاری جوامع مدنی روسیه و آمریكا ایجاد كنیم.

اقدام های مك فول كه فقط طی یك ماه نخست حضور خود در مسكو به عنوان سفیر انجام داده بود، از نگرانی های آمریكا درباره سرنوشت كرسی ریاست جمهوری روسیه نشات می گیرد.

دهم مهرماه روزنامه انگلیسی 'فایننشال تایمز' نوشت: بازگشت پوتین به مسند ریاست جمهوری می‌تواند به روابط مسكو و واشنگتن آسیب بزند، زیرا دكمه 'تنظیم دوباره' روابط روسیه و آمریكا بیشتر بر بنیان 'رابطه شخصی خوبی بین مدودیف و اوباما' فشار داده شده است.

روزنامه انگلیسی 'دیلی تلگراف' نیز نوشت: پوتین در صورت برگزیده شدن در انتخابات ریاست جمهوری 2012م. (1390) تا سال 2024م. (1403) در قدرت خواهد ماند و به این ترتیب طولانی‌ترین دوره حاكمیت را در روسیه به خود اختصاص خواهد داد.

حتی روزنامه انگلیسی زبان 'آبزرور' تاكید كرد 'روسیه ممكن است بار دیگر از دموكراسی به استبداد عقب گرد كند'.

نشریه آمریكایی 'وال‌استریت ژورنال' نیز تاكید كرد: بازگشت پوتین به كرسی ریاست جمهوری روسیه در سال آینده میلادی، همه تلاش‌های 'باراك اوباما' رییس جمهوری آمریكا، را برای كنترل سلاح و موافقتنامه‌های تجاری با مشكلات عدیده‌ای مواجه خواهد ساخت.

هجدهم بهمن ماه نیز پروفسور 'ایگور پانارین' استاد آكادمی دیپلماتیك وابسته به وزارت امور خارجه روسیه، طی مقاله ای در پایگاه اینترنتی خود نوشت: غرب به دلیل ترس از بازگشت دوباره پوتین به كرملین جنگ رسانه ای و اطلاعاتی گسترده ای را در سطح جهانی علیه وی راه اندازی كرده است.

استاد دانشگاه روس افزود: در سال های اخیر روند همگرایی در اوراسیا در عرصه های اقتصادی و نظامی سرعت یافته است كه از مصادیق آن می توان به آغاز فعالیت اتحادیه گمركی میان روسیه، بلاروس و قزاقستان از اول ژانویه سال گذشته (دی ماه) اشاره كرد. از اول ماه جاری میلادی هم كمیسیون اقتصادی اوراسیا به عنوان نخستین نهاد فراملی اتحادیه گمركی اوراسیا كار خود را آغاز كرد.

پانارین هدف غرب از این جنگ رسانه ای را 'جلوگیری از پیروزی پوتین در انتخابات آتی ریاست جمهوری و ایجاد مانع در روند همگرایی در عرصه اوراسیا (جمهوری های شوروی سابق)' دانست.

استاد آكادمی دیپلماتیك وابسته به وزارت امور خارجه روسیه یادآور شد: در مرحله اول این جنگ 'میخاییل گورباچف' رییس جمهوری شوروی سابق، به عملیات رسانه ای غرب علیه پوتین پیوست و پس از آن روند اتحاد گروه های سیاسی مخالف علیه حكومت آغاز شد.

پانارین، ورود مایكل مك فول به مسكو را آغاز مرحله جدید جنگ رسانه ای غربی ها علیه پوتین عنوان كرد.

** منافع و تضادهای در هم تنیده آمریكا و روسیه

------------------------------------------------------

به نظر می رسد آمریكا در شرایطی كه برای جامه عمل پوشاندن به رویای استقرار سپر دفاع موشكی همچنان پشت سد روسیه گیر كرده بود، اعتراض های رهبران مخالف را برای تضعیف مواضع مسكو در این زمینه غنیمت شمرد؛ بویژه در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری با نامزدی فردی كه بارها صابون وی به تن آنان خورده و نظرسنجی ها نیز از موفقیت وی خبر داده اند.

حقوق بشر و آزادی بیان نیز حربه همیشگی كاخ سفید برای تاختن به سیاست های كرملین و امتیازگیری در مواقع دلخواه بوده است. برخورد نیروهای امنیتی روسیه با تجمع های بدون مجوز نیز تا آنجا زبان انتقاد مدعی همیشگی دفاع از آزادی بیان را بلند كرد كه كوشید مشكلات خود با معترضان آمریكایی ضد نظام سرمایه داری موسوم به 'جنبش وال استریت' را پشت هجمه های رسانه ای نسبت به رویدادهای مسكو پنهان كند.

از سوی دیگر، واشنگتن با توجه به راهبردهای پوتین برای پرداختن به مساله اوراسیا و مشاركت در طرح های منطقه ای اقتصادی، این امر را ضربه ای سخت به اقتصاد در هم شكسته و بی جان خود می بیند. احاطه روسیه بر شاهرگ انرژی منطقه اروپا نیز موقعیتی برتر را نسبت به رقیب سنتی خود، نصیب كرملین می كند.

برخی تحلیلگران معتقدند حضور پوتین مانع از ادامه نفوذ سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آمریكا در آسیای مركزی و كشورهای همسایه دریای خزر خواهد شد؛ با این حال، عده ای نیز نظر دیگری دارند.

به گزارش نهم اسفندماه تارنمای صدای روسیه، 'گریگوری میكس' نماینده دموكرات كنگره آمریكا، در مسكو گفت: ارتباط روسیه با ایالات متحده آمریكا در زمینه تجاری – اقتصادی پس از انتخابات ریاست جمهوری روسیه فدراتیو بهتر می شود.

به عقیده وی پس از آغاز به كار رییس جمهوری جدید، روسیه عضو بحق سازمان تجارت جهانی خواهد شد كه این امر منافع زیادی برای آمریكا دارد: 'شركت های آمریكایی نمی توانند به بازار های روسی وارد شوند و سیاست های موجود پیشرفت آنها را متوقف می كند. وقت آن است كه درباره اتمام جنگ سرد بیندیشیم.

با این همه، به نظر می رسد برخوردهای غرب با موضوع اعتراض های پس از انتخابات دوما موقعیت هر چند مخدوش گذشته آن را نزد مسكو بیش از پیش به تنگنا كشانده باشد.

به یاد داشته باشیم در زمانی كه با توجه به موج بیداری اسلامی و انقلاب های جهان عرب، زمزمه مقدمه چینی برای انقلاب سفید در روسیه نیز در بسیاری از محافل به گوش می رسید سوم اسفندماه پوتین در دیدار با جمعی از فرماندهان ارتش روسیه گفت: برای اینكه روسیه به محل وقوع انقلاب رنگی تبدیل نشود، باید در مسیر توسعه دمكراسی حركت كند و اجازه مداخله خارجی در امور داخلی خود را ندهد.

وی تاكید كرد 'برای تحقق این مهم ضروری است سازمان های امنیتی و ساختار قضایی كشور به طور مناسب فعالیت كنند و نیروهای مسلح هم از استقلال و حاكمیت كشور دفاع كنند'.

وی افزود: گسترش دموكراسی از درون برای تحقق مردمسالاری بومی به منظور پیشگیری از وقوع انقلاب رنگی ضرورت دارد.

به عقیده نخست وزیر روسیه، 'برای جلوگیری از گرفتار شدن روسیه در دامن تبعات ناشی از وقوع انقلاب رنگی باید نهادهای دموكراتیك كشور توسعه یابند تا مردم در بطن فعالیت های سیاسی حضور داشته باشند و به صورت ملموس درك كنند شكلگیری حكومت و جهات اصلی سیاست های اقتصادی و اجتماعی كشور به آنان بستگی دارد'.

روشن است كه گفته های پوتین، برگرفته از تغییرات وعده داده شده او و مدودیف است كه از قرار معلوم، سمت نخست وزیری را در دوران ریاست جمهوری دوباره پوتین بر عهده خواهد گرفت.

بر این اساس می توان نرمش های ماه های اخیر مقابل اعتراض ها و آزاد گذاشتن منتقدان برای زیر سوال بردن دستاوردهای گذشته و همچنین تخریب چهره پوتین را حركتی برای القای بازتر شدن فضای دموكراسی و توسعه نهادهای مدنی دانست.

در شرایطی كه به نظر می رسد كمترین دستاورد غرب در قبال حمایت خود از معترضان روسی، باز كردن راه انتقاد واضح از دولت و تخریب چهره پوتین به عنوان محتمل ترین گزینه ریاست جمهوری در دوره آتی است، مقام های كرملین این فرصت را برای بالا بردن ظرفیت های توسعه سیاسی شهروندان كشور خود و همچنین مشاركت دادن احزاب مخالف در فرایندهای دموكراتیكی همچون انتخابات، آن هم با رعایت اصول مد نظر دولت، غنیمت دانسته اند.

به یقین، رهبران مخالف نیز می دانند شانس چندانی برای به دست آوردن كلید كاخ كرملین ندارند با این حال، كوشش آنان برای داغ تر كردن هر چه بیشتر تنور انتخابات و انتقاد از پوتین، كاهش میزان محبوبیت او و حزب حاكم است تا از این راه به جمعیت هواداران و رای دهندگان آتی خود بیفزایند.

البته گفته های مخالفان درباره ادامه اعتراض ها در صورت انتخاب پوتین به ریاست جمهوری، می تواند مشروعیت و اقتدار دولت را نیز تا حدی خدشه دار كند؛ بویژه چنانچه پوتین و مدودیف تصمیم بگیرند به چنین تجمع هایی مجوز داده نشده و در نتیجه برخوردهایی شكل گیرد، باز هم اسباب بهانه جویی را به دست كشورهای غربی خواهند داد.

به هر روی، چهاردهم اسفندماه روزی است كه مشاركت عمومی در انتخابات، میزان تحقق گفته های پوتین را درباره لزوم توسعه نهادهای دموكراتیك و افزایش مشاركت مردمی روشن می سازد.

درست است كه احتمال كسب 31/71 درصد آرا همانند انتخابات سال 1383 برای پوتین كم به نظر می رسد اما نتیجه كارزارهای انتخاباتی و فعالیت های احزاب و گروه های مخالف، بدون شك به عرصه كشاندن چهره های جدید و پرتر كردن صندوق های رای خواهد بود؛ امری كه در نهایت به نفع رییس جمهوری و دولت بعدی روسیه تمام می شود.

تحقیق**1961**1358